จังหวัดอุดรธานี นับพันชีวิตรำบวงสรวง “กรมหลวงประจักษ์ฯ” ก่อตั้งเมืองอุดรครบ 130 ปี

อุดรธานี - อุดรธานีจัดงานวันที่ระลึกการตั้งเมืองอุดรธานี ปีที่ 130 ปี น้อมรำลึกในพระกรุณาธิคุณ และพระเกียรติคุณพลตรีพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม ผู้ก่อตั้งเมืองอุดรธานี มีชาวอุดรนับพันคนร่วมรำบวงสรวงสดุดีเฉลิมพระเกียรติฯ

 

วันพุธที่18มกราคม2566 ที่บริเวณลานหน้าอนุสาวรีย์ พลตรีพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม ผู้ก่อตั้งเมืองอุดรธานี (5 แยกกรมหลวงประจักษ์) เทศบาลนครอุดรธานี นายพลากร สุวรรณรัฐ องคมนตรี เป็นประธานวางพานพุ่มดอกไม้สดถวายราชสักการะพลตรีพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม ผู้ก่อตั้งเมืองอุดรธานี เบื้องหน้าพระอนุสาวรีย์ฯ โดยก่อนหน้านี้เริ่มตั้งแต่เวลา 07.00 น. ทายาทราชสกุล "ทองใหญ่" ผู้ว่าราชการจังหวัดอุดรธานี หน่วยงานหมวดกระทรวง ภาคเอกชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นได้ร่วมกันวางพานพุ่มถวายราชสักการะ

จังหวัดอุดรธานี เดิมชื่อบ้านเดื่อหมากแข้ง มีสภาพภูมิประเทศส่วนใหญ่เป็นที่ราบกว้างใหญ่ ก่อตั้งเมื่อ พ.ศ. 2436 นับถึงปีปัจจุบัน เป็นปีที่ 130 ของการก่อตั้งเมืองอุดรธานี โดยถือเอาวันที่ พลตรีพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม "พระผู้ก่อตั้งเมืองอุดรธานี" เมื่อครั้งทรงดำรงตำแหน่งข้าหลวงต่างพระองค์ สำเร็จราชการมณฑลฝ่ายเหนือ ทรงตั้งกองบัญชาการมณฑลลาวพวน ที่บ้านเดื่อหมากแข้ง เมื่อวันที่ 18 มกราคม พ.ศ. 2436 ทรงสร้างและวางรากฐาน จากหมู่บ้านชนบทจนเป็นเมืองอุดร ซึ่งต่อมาได้ยกฐานะเป็นจังหวัดอุดรธานี ที่มีความเจริญรุ่งเรืองมาจนถึงปัจจุบัน จังหวัดอุดรธานีจึงกำหนดให้วันที่ 18 มกราคมของทุกปี เป็นวันเฉลิมฉลองครบรอบการก่อตั้งเมืองอุดรธานี

ในปี 2566 กำหนดจัดงาน "วันที่ระลึกการตั้งเมืองอุดรธานี ปีที่ 130 ระหว่างวันที่ 17-18 มกราคม 2566 โดยในวันที่ 17 มกราคม 2566 เป็นการประกอบพิธีอัญเชิญศาสตราวุธของพลตรีพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม โดยกองเกียรติยศ จากพิพิธภัณฑ์เมืองอุดรธานี มาประกอบพิธี ณ พระอนุสาวรีย์พลตรีพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม วันที่ 18 มกราคม 2565 จะมีการประกอบพิธีถวายราชสักการะ พิธีบายศรีสู่ขวัญบ้านสู่ขวัญเมืองอุดรธานี พิธีบวงสรวงสังเวย พิธีประกาศสดุดีเฉลิมพระเกียรติ และการรำบวงสรวงสดุดีเฉลิมพระเกียรติฯ โดยมีนางรำจำนวนมากรำในปีนี้

พลตรีพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และเจ้าจอมมารดาสังวาลย์ ประสูติเมื่อปีพุทธศักราช 2399 ทรงดำรงตำแหน่งข้าหลวงต่างพระองค์ ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว สำเร็จราชการมณฑลฝ่ายเหนือ (เรียกว่า มณฑลอุดร ในสมัยต่อมา) ระหว่าง พ.ศ. 112-118 ทรงเป็นผู้ริเริ่มก่อตั้งเมืองอุดรขึ้น เมื่อ ร.ศ. 112 (พ.ศ. 2436) ทรงจัดวางระเบียบราชการปกครองบ้านเมือง และรับราชการในหน้าที่สำคัญๆ ที่อำนวยประโยชน์แก่ราษฎร ขณะดำรงพระชนมชีพ ทรงเป็นนักการทหาร นักปกครอง ที่ปรีชาสามารถยิ่งพระองค์หนึ่ง

อีกทั้งทรงเชี่ยวชาญในด้านศิลปะวิทยาการหลายแขนง ไม่ว่าจะเป็น ด้านการช่าง ด้านกวีนิพนธ์ ด้านการคลัง และยังทรงรับราชการในตำแหน่งสำคัญ กล่าวคือ ทรงดำรงตำแหน่งผู้บังคับบัญชาการทหาร กรมทหารล้อมพระราชวัง แม่ทัพใหญ่ฝ่ายใต้ ที่ยกกำลังไปปราบปรามพวกฮ่อ ณ มณฑลลาวพวน ผู้บังคับราชการทหารประจำซอง ในพระบรมมหาราชวังและองคมนตรี

สำหรับตำแหน่งสุดท้ายในชีวิตการรับราชการ คือ เสนาบดีกระทรวงกลาโหม พร้อมกับทรงดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการทหารเรือ พระองค์สิ้นพระชนม์ด้วยโรคอันตะพิการ เมื่อวันที่ 25 มกราคม พ.ศ. 2467 สิริพระชันษา 68 ปี{Fullwidth}